9 آذر

تاریخ شیعه، سرشار از افتخارهای بسیار و تحولات چشم گیر است؛ تحولاتی که به دست عالمان متعهد و فرزانگان اندیشمند پدید آمده است. در میان این دانشمندان، شیخ مفید جایگاه خاصی دارد که او را از هر نظر از دیگران ممتاز می گرداند. 

معلم امت، شیخ مفید
ابوعبداللّه محمد بن نعمان معروف به شیخ مفید، در یازدهم ذی قعده سال 336 ه . ق در عُکبرای بغداد به دنیا آمد. عشق و شور فراوان او به تحصیل، از همان کودکی موجب شد همراه پدر به بغداد رود و به فراگیری دانش بپردازد. شیخ مفید از سال های کودکی به یادگیری علوم گوناگون پرداخت. او به واسطه موقعیت علمی و اجتماعی پدرش، با دانشمندان ارتباط می یافت و علوم و معارف را از آنان فرامی گرفت. بینش افزایی و دانش آفرینی این فقیه فرزانه، به همراه آگاهی از شرایط اجتماعی آن دوره، دست به دست هم داد و او را سلسله جنبان نهضت فکری در قرن چهارم کرد و مفید بدانجا رسید که صحیفه های سبز مهدوی به افتخارش صادر شد.

در محضر استادان

 مشعل های فروزان بسیاری در آسمان دانش و بینش بغداد دیده می شدند؛ گوهرانی همچون: شیخ صدوق، جعفر بن محمد بن قولویه قمی، علی بن بابویه قمی، ابن جنید اسکافی، ابو علی بصری، ابوعبداللّه مرزبانی و... .

شیخ مفید در این عرصه پربرکت، از محضر بیش از هفتاد نفر از بزرگان و صاحب نظران بغداد بهره علمی برد.

شاگردان امروز، عالمان فردا

 سیدمرتضی (علم الهدی)، سیدرضی، شیخ طوسی، نجاشی و سَلاّرو...

تألیفات شیخ مفید

 آثار وی، چونان فرهنگی جامع و دایرة المعارف بزرگ تشیع است؛ چرا که مفید در کلام، فقه، اصول، حدیث، تفسیر، علوم قرآن، فلسفه، تاریخ، نجوم و... سرآمد همگان بود. از جمله آثار شیخ مفید می توان از اَلْاَعْلام مِن الاَحکام، کتابُ الاَمالی، الاِختصاص، الفُصول المُختارةُ مِنَ العُیونِ و المَحاسن، ایمان ابوطالب و تصحیحُ الاعتقادِ بصوابِ الانتقاد نام برد.

اخلاق مفید
فعالیت های اجتماعی و دل مشغولی های تحصیلی و علمی، شیخ مفید را از فتوحات معنوی غافل نساخت. او انسانی وارسته بود که سرای دل را به نور تقوا و تهذیب نفس روشن می ساخت. هم رنگی شیخ با اقشار فقیر و کم درآمد جامعه، فروتنی فراوان وی و بندگی بسیار او، موجب والایی شخصیت شیخ مفید شده بود. صفات برجسته اخلاقی شیخ، موجب گردید برخی از عالمان اهل سنت نیز لب به توصیف وی گشایند و قلم تمجید از او به دست گیرند. برای نمونه، ابن حَجر عَسقلانی درباره اخلاق شیخ مفید می نویسد: «مفید مردی بود که در راه انجام کارهای مستحبی تلاش بسیاری می کرد و بسیار فروتن بود»

صحیفه نور
دفتر زندگی شیعیان باید که بسان صحیفه ای سپید و نورانی، هر ورقش مهر تأیید و رضایت حضرت ولی عصر (عج) را به خود بگیرد. دست نوشته ای که تقوا، صلاح و معرفت ما را می طلبد تا لبخند رضایت آن حجت حق فراهم شود و توفیق زیارت و نامه اش به دست آید. شیخ مفید، از شمار اندک انسان هایی بود که به این نشان دست یافت و نور بزرگواری و لیاقت را بر صفحه جانش پدید آورد و سرانجام نامه هایی از سوی حضرت مهدی علیه السلام به افتخارش فرستاده شد. برخی از علما عنوان کرده اند در طول سی سال، سی نامه از سوی امام عصر (عج) برای شیخ مفید فرستاده شده است.

شیخ مفید در آیینه کلام رهبری

مقام معظم رهبری به مناسبت برگزاری کنگره جهانی شیخ مفید، در پیامی از مقام والای این عالم و دانشمند فرزانه تجلیل کرد. در متن این پیام آمده است: «شیخ مفید در سلسله علمای امامیه، فقط یک متکلم و فقیه سرآمد و برجسته نیست، بلکه فراتر از این، وی مؤسس و سرحلقه جریان علمیِ رو به تکاملی است که در دو رشته کلام و فقه، تا امروز در حوزه های علمی شیعه امتداد یافته است و با وجود بر کنار نماندن از تأثرات تاریخی و جغرافیایی و مکتبی، ویژگی های اصلی و خطوط سیاسی آن همچنان پابرجا مانده است. شیخ مفید نقش مؤثر و تعیین کننده ای در تثبیت هویت مستقل مکتب اهل بیت علیهم السلام ، بنیان گذاری شکل و قالب علمی صحیح برای فقه شیعه، آفرینش شیوه جمع منطقی میان عقل و نقل در فقه و کلام داشت».